Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαράντος, Διευθυντής Ζ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου “Υγεία” Εξειδικευμένος Χειρουργός Ορθοπαιδικός Ισχίου & Γόνατος – τ. Διευθυντής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Coventry & Warwick
Τί είναι η Τενοντίτιδα Ώμου (Τενοντίτιδα Υπερακανθίου);
Η τενοντίτιδα ώμου είναι η φλεγμονή (ερεθισμός) των τενόντων του στροφικού πετάλου (rotator cuff) ή του τένοντα του δικέφαλου. Αναφέρεται και ως τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου
ή ενός εκ των τενόντων του, συνήθως τενοντίτιδα του υπερακανθίου ή ασβεστοποιός τενοντίτιδα του υπερακάνθιου. Το στροφικό πέταλο αποτελείται από τέσσερεις μύες τον υπερακάνθιο (supraspinatus), τον υποπλάτιο (subscapularis), τον υπακάνθιο (infraspinatus), και τον έλασσονα στρογγύλος (teres minor) και τους τένοντες τους στον ώμο. Συνδέουν το βραχιόνιο οστό με την ωμοπλάτη, καθηλώνοντας την κεφαλή του βραχιονίου στην ωμογλήνη κατά την άρση του άκρου και απάγουν και στρέφουν έσω και έξω το άκρο.
Ο τραυματισμός τους μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως έντονη φλεγμονή – τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου (τενοντίτιδα υπερακανθίου).
Τενοντίτιδα Ώμου (Τενοντίτιδα Υπερακανθίου): Ποια είναι τα συνηθέστερα αίτια;
Η πιο συνηθισμένη αιτία για τενοντίτιδα στον ώμο (τενοντίτιδα του υπερακανθίου) είναι η υπερβολική χρήση του ώμου, η οποία προκαλεί φλεγμονή ενός ή περισσότερων μυών του στροφικού πετάλου που ερεθίζεται από διπλανά ανατομικά στοιχεία. Το στροφικό πέταλο μπορεί να εγκλωβιστεί και να τραυματιστεί σε κάποιες κινήσεις μεταξύ της κεφαλής του βραχιονίου και του ακρωμίου- τμήματος της ωμοπλάτης (σύνδρομο πρόσκρουσης του ώμου – impingement).
Είναι συχνή πάθηση σε αθλήματα που απαιτούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του άνω άκρου πάνω από το κεφάλι. Τέτοια αθλήματα είναι κάποια είδη κολύμβησης, το τέννις, η άρση βαρών, το βόλεϊ και άλλα. Συμβαίνει επίσης και σε επαγγελματίες με εργασίες των χεριών πάνω από το επίπεδο των ώμων όπως ελαιοχρωματιστές, οικοδόμους, ζωγράφους, γεωργούς, εργάτες με βαριές χειρονακτικές εργασίες κ.α.
Η τενοντίτιδα του ώμου (τενοντίτιδα υπερακανθίου) μπορεί επίσης να προκληθεί από άμεσο πλήγμα ή από οξύ, σοβαρό τραυματισμό στον ώμο όπως πτώση πάνω στο τεντωμένο άνω άκρο.
Τενοντίτιδα Ώμου (Τενοντίτιδα Υπερακανθίου): Ποια είναι τα βασικότερα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της τενοντίτιδας του ώμου (τενοντίτιδας υπερακανθίου) μπορεί να ποικίλουν από ασθενή σε ασθενή. Σε πολλές περιπτώσεις, μπορεί να μιμούνται συμπτώματα από άλλες
παθήσεις του ώμου. Μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πόνος (άλγος) στον ώμο ή διάχυτος πόνος στο άνω άκρο, χέρι ή ωμοπλάτη.
- Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος σε κινήσεις ή και σε ηρεμία και συχνά είναι εντονότερος το βράδυ που μπορεί να διακόπτει τον ύπνο και να προκαλεί σημαντική δυσφορία στον ασθενή.
- Αδυναμία άρσης του άνω άκρου πάνω από κάποιο επίπεδο ή συγκράτησης του σε διάφορες θέσεις
- Κριγμός
- Δυσκαμψία
Τενοντίτιδα Ώμου (Ασβεστοποιός Τενοντίτιδα): Πώς γίνεται η διάγνωση;
Το πλήρες και σωστό ιστορικό και η κλινική εξέταση θα βάλουν τη διάγνωση της τενοντίτιδας του ώμου ή πιο συγκεκριμένα κάποιου εκ των μυών του (τενοντίτιδα υπερακανθίου, τενοντίτιδα υπακάνθιου, τενοντίτιδα υποπλάτιου ή τενοντίτιδα δικεφάλου).
Διαγνωστικές εξετάσεις που βοηθούν τη διάγνωση είναι:
- Ακτινογραφίες. Είναι χρήσιμες παρόλο που δείχνουν τις οστικές δομές και όχι τα μαλακά μόρια και τους μύες. Εδώ παρατηρείται αν υπάρχει αρθρίτιδα στην άρθρωση του ώμου, ο τύπος του ακρώμιου ( τύπος Ι, ΙΙ, ΙΙΙ), καθώς και επασβέστωση στους τένοντες που είναι έμμεσα στοιχεία φλεγμονής- τενοντίτιδας του ώμου (συνήθως ασβεστοποιός τενοντίτιδα του υπερακανθίου)
- Μαγνητική τομογραφία. Είναι η πιο ειδική και αξιόπιστη εξέταση για τις παθήσεις των μαλακών μορίων του ώμου και διαφοροδιαγνώσκει όλες σχεδόν τις παθολογίες καθώς και αν συνυπάρχει και μερική ή ολική ρήξη τενόντων (συνήθως μερική ή ολική ρήξη υπερακανθίου)
- Υπερηχογράφημα. Το υπερηχογράφημα στα χέρια κατάλληλα εξειδικευμένων ακτινολόγων μπορεί να αναδείξει μεγάλη γκάμα βλαβών του στροφικού πετάλου του ώμου (τενοντίτιδες υπερακανθίου ή ρήξεις στροφικού πετάλου)
Τενοντίτιδα Ώμου: Τί περιλαμβάνει η θεραπεία;
Η θεραπεία της τενοντίτιδας του ώμου (τενοντίτιδας υπερακανθίου) θα εξαρτηθεί από τα συμπτώματα, την ηλικία και τη γενική υγεία του ασθενούς. Εξαρτάται επίσης από το πόσο σοβαρή είναι η πάθηση. 
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Ξεκούραση
- Παγοθεραπεία
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
- Φυσικοθεραπείες
- Μυική ενίσχυση και ενδυνάμωση
- Θεραπεία με υπερήχους
- Ένεση με κορτικοστεροειδές και αναισθητικό
- Ένεση με PRP (Πλάσμα Πλούσιο σε Αιμοπετάλια)
- Χειρουργική (για σοβαρούς τραυματισμούς ή ρήξεις). Γίνεται αρθροσκοπικά είτε ακρωμιοπλαστική, είτε συρραφή του ραγγέντος τένοντα είτε συνδυασμός τους ανάλογα την παθολογία.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της τενοντίτιδας του ώμου;
Εάν η θεραπεία δεν ξεκινήσει όταν ο πόνος και η δυσφορία είναι ήπια, ενδέχεται να εμφανιστούν εντονότερα προβλήματα και η κατάσταση να γίνει χρόνια. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πόνος που διακόπτει τον ύπνο. (Μπορεί να είναι έντονος και επίμονος σε ασβεστοποιό τενοντίτιδα του υπερακάνθιου)
- Απώλεια μυϊκής δύναμης ή κίνησης στο προσβεβλημένο άκρο.
- Δυσκολία σε κινήσεις του τραυματισμένου άκρου πίσω από την πλάτη ή πάνω από το κεφάλι.
- Δυσκολία σε ενέργειες όπως ανέβασμα του φερμουάρ, κούμπωμα κουμπιών ή τοποθέτηση αντικειμένων σε ψηλά σημεία.
Πρόληψη τενοντίτιδας ώμου (τενοντίτιδας υπερακανθίου)
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειώσετε τους τραυματισμούς και την πίεση στους ώμους σας είναι να τροποποιήσετε το επίπεδο δραστηριότητάς σας έως ότου τα συμπτώματά σας υποχωρήσουν. Άλλοι τρόποι για τη μείωση του κινδύνου τενοντίτιδας ώμου περιλαμβάνουν:
- Ζέσταμα και εκτάσεις του ώμου πριν από οποιαδήποτε δραστηριότητα
- Μυική ενδυνάμωση των μυών της ωμοπλάτης και του ώμου
- Εκτάσεις των ώμων για να τους κρατήσετε ευέλικτους
- Χρήση της κατάλληλης τεχνικής ανάλογα με τη αθλητική δράστηριότητα
Τί είναι το σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου (impingement syndrome);
Το σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου είναι η συμπίεση των τενόντων του στροφικού πετάλου (υπερακάνθιου και λιγότερο υπακάνθιου) μεταξύ της κεφαλής του βραχιονίου και του 
ακρώμιου της ωμοπλάτης. Ενδιάμεσα υπάρχει ο υπακρωμιακός ορογόνος θύλακος (bursa -κάτι σαν λιπαντικό) ο οποίος λόγω της προστριβής φλεγμαίνει και παχύνεται. Αυτή η συμπίεση – πρόσκρουση μπορεί να προκαλέσει εκτός από την πάχυνση του θυλάκου και τραυματισμό των τενόντων, φλεγμονή- τενοντίτιδα και σε πολλές περιπτώσεις μερική ή ολική ρήξη του υπερακανθίου ή υπακάνθιου.
Το διαμέρισμα- χώρος μεταξύ κεφαλής βραχιονίου και ο τύπος του ακρώμιου παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή την παθολογία με τον τύπου ΙΙΙ να συνδέεται με μεγαλύτερα ποσοστά τενοντίτιδας και ρήξης του υπερακανθίου.
Τι είναι η ρήξη στροφικού πετάλου (ρήξη υπερακανθίου);
Η ρήξη του στροφικού πετάλου, συνήθως ρήξη του υπερακανθίου τένοντα, ενός εκ των τεσσάρων τενόντων του ώμου, είναι η διακοπή της συνέχειας του τένοντα που καθηλώνει την κεφαλή στην ωμογλήνη και απάγει-σηκώνει το βραχίονα και το άκρο. Επομένως η ρήξη του στροφικού πετάλου ή η ρήξη του υπερακανθίου εκτός από άλγος έχει και αδυναμία ανύψωσης του άκρου άλλοτε άλλου βαθμού.
Η αντιμετώπιση είναι αναγκαία είτε με συντηρητική αγωγή ( φυσικοθεραπείες, μυική ενδυνάμωση κ.α.), είτε χειρουργικά επί αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής, καθώς παραμέληση της μπορεί να οδηγήσει σε αποδιοργάνωση της άρθρωσης και αρθρίτιδα, ιδιαίτερα σε νεότερους ασθενείς. Η τελευταία γίνεται αρθροσκοπικά με συρραφή και επανακαθήλωση του ραγγέντος τένοντα του υπερακανθίου ή όποιο άλλου έχει υποστεί ρήξη, με ειδικές τεχνικές και υλικά, που ακολουθούνται από αντίστοιχο πρόγραμμα αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας
Πότε πρέπει να επισκεφτώ το γιατρό μου;
Καλέστε το γιατρό σας εάν:
- Ο πόνος σας χειροτερεύει
- Γίνεται πιο δύσκολο να μετακινήσετε το τραυματισμένο άκρο σας
- Ο πόνος σας διαταράσσει τον ύπνο
- Ο πόνος και η δυσφορία σας εμποδίζουν να κάνετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες
- Έχετε μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα ή τα χέρια σας