Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαράντος, Διευθυντής Ζ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου “Υγεία” Εξειδικευμένος Χειρουργός Ορθοπαιδικός Ισχίου & Γόνατος – τ. Διευθυντής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Coventry & Warwick
Κότσι Ποδιού (Βλαισός Μέγας Δάκτυλος): Τί είναι το κότσι στο πόδι;
Το Κότσι Ποδιού (Βλαισός Μέγας Δάκτυλος ή hallux valgus) είναι μια παραμόρφωση στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού στη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση με χαρακτηριστικό το μεγάλο δάκτυλο να δείχνει προς τα εκτός. Το μεγάλο δάχτυλο δεν είναι ευθυγραμμισμένο με τον πρώτο στοίχο του ποδιού (πρώτο μετατάρσιο) και δείχνει προς την εξωτερική άκρη του ποδιού.
Στο κότσι ποδιού ή βλαισό μέγα δάκτυλο, η συχνά επώδυνη και φλεγμονώδης, οιδηματώδης κεφαλή του πρώτου μεταταρσίου (εξόστωση) προκαλεί διόγκωση στα πλάγια του ποδιού,
πιέζοντας το παπούτσι και επιδεινώνοντας την πάθηση. Λόγω της αυξανόμενης τριβής με το παπούτσι, προκαλείται φλεγμονή- ερεθισμός του θυλάκου στη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση, ακολουθούμενη συχνά από επιπλέον οίδημα. Μπορεί επίσης το διπλανό δεύτερο δάκτυλο να εφιππεύσει το μεγάλο δάκτυλο και να συνοδεύεται και από άλλες παραμορφώσεις των υπολοίπων δακτύλων του ποδιού.
Συχνότητα
Το Κότσι (Βλαισός Μέγας Δάκτυλος ή hallux valgus είναι η πιο κοινή παραμόρφωση του άκρου ποδιού. Το 23% των ενηλίκων 18-65 ετών και άνω του 35% των ατόμων άνω των 65 ετών έχουν «κότσι» (με μεγάλη προτίμηση στις γυναίκες 10-1).
Το κότσι ποδιού είναι μια προοδευτική διαταραχή. Ξεκινά με κλίση του μεγάλου δακτύλου προς τα έξω που σταδιακά και αργά με την πάροδο των ετών αλλάζει τη γωνία των οστών παράγοντας την χαρακτηριστική παραμόρφωση- εξόστωση, η οποία συνεχίζει να γίνεται όλο και πιο εμφανή.
Στα αρχικά στάδια το κότσι ποδιού μπορεί να είναι απλώς ένα αισθητικό πρόβλημα. Η παραμόρφωση μπορεί να παραμείνει ανώδυνη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Με την πάροδο του χρόνου η παραμόρφωση συνήθως επιδεινώνεται. Η βλάβη στη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση και το μπροστινό πόδι συνήθως συνεχίζει να αυξάνεται. Συνήθως τα συμπτώματα του βλαισού μέγα δάκτυλου εμφανίζονται αργότερα, αν και μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην έχουν ποτέ συμπτώματα. Συνιστάται συνήθως έγκαιρη διόρθωση της θέσης του δακτύλου του ποδιού με ασκήσεις, νάρθηκες hallux valgus ή χειρουργική επέμβαση ευθυγράμμισης πριν από τη μόνιμη βλάβη της άρθρωσης της μεταταρσοφαλαγγικής άρθρωσης.
Τί προκαλεί το Κότσι Στο Πόδι;
Το Κότσι στο πόδι (Βλαισός Μέγας Δάκτυλος ή hallux valgus) προκαλείται συνήθως από μια ελαττωματική μηχανική του άκρου ποδιού που πολλές φορές μπορεί να είναι και κληρονομική. Δεν είναι το ίδιο το κότσι που κληρονομείται, αλλά ορισμένοι τύποι ποδιών μπορεί να κάνουν ένα άτομο επιρρεπές στην ανάπτυξη βλαισού μέγα δακτύλου (κότσι).
Αν και υπάρχει διχογνωμία αν τα στενά παπούτσια που σφίγγουν τα δάχτυλα των ποδιών, όπως και τα ψηλοτάκουνα παπούτσια (γόβες) προκαλούν το κότσι ποδιού, σε αυτούς τους ασθενείς με κληρονομική προδιάθεση, μπορεί η παραμόρφωση να γίνεται προοδευτικά χειρότερη και να εμφανιστούν συμπτώματα νωρίτερα.
Άλλοι παράγοντες μπορεί να είναι παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η βλαισοπλατυποδία, η βλαισογονία του γόνατος, η έξω στροφή του ισχίου ή του γόνατος, ο βραχύς αχίλλειος ή γαστροκνήμιος τένοντας και άλλες.
Κότσι Στο Πόδι (Βλαισός Μέγας Δάκτυλος): Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα που σχετίζονται με το κότσι ποδιού συνήθως είναι:
- Εμφανής παραμόρφωση της άρθρωσης (αισθητικό αποτέλεσμα)
- Πόνος
- Φλεγμονή και ερυθρότητα
- Αίσθημα καύσου
- Ίσως μούδιασμα
Τα συμπτώματα εμφανίζονται πιο συχνά με στενά παπούτσια που σφίγγουν τα δάχτυλα των ποδιών ή ψηλά τακούνια. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν συμπτώματα από τους άνδρες. Η παρατεταμένη ορθοστασία και βάδιση για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Η ανάπτυξη κάλων (τήλων) στα δάχτυλα των ποδιών, πληγών μεταξύ των δακτύλων των ποδιών, νυχιών που αναπτύσσονται ανώμαλα και η περιορισμένη κίνηση του μεγάλου δακτύλου (δύσκαμπτος μέγας δάκτυλος- hallux rigidus / limitus) κάνει ακόμα πιο επώδυνη την πάθηση. Αν η πάθηση μείνει χωρίς θεραπεία, η μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση του μεγάλου δακτύλου οδηγείται σε σοβαρού βαθμού υπεξάρθρημα, ενώ εξαιτίας της πλήρους αποδιοργάνωσης του άκρου ποδός, εμφανίζεται και πόνος σε όλη την πρόσθια επιφάνεια του (μεταταρσαλγία).
Κότσι Ποδιού (Βλαισός Μέγας Δάκτυλος): Θεραπεία – Διόρθωση – Αφαίρεση
Η θεραπεία για το κότσι του ποδιού μπορεί να είναι συντηρητική στα αρχικά στάδια ή χειρουργική όταν η πάθηση εξελιχθεί και γίνει σοβαρότερη.
Συντηρητική θεραπεία
Οι πρώιμες θεραπείες στοχεύουν στην ανακούφιση του πόνου από το κότσι, αλλά δεν θα αντιστρέψουν την ίδια την παραμόρφωση.
Τί μπορώ να κάνω;
- Επιλογή σωστών παπουτσιών: είναι πολύ σημαντικό να φοράτε το σωστό είδος παπουτσιών.
Επιλέξτε παπούτσια με κατάλληλο και χαλαρό δέσιμο, που έχουν φαρδύ μπροστινό τμήμα για τα δάχτυλα και ξεχάστε εκείνα που είναι μυτερά και στενά μπροστά (ακόμα και αν είναι της μόδας) ή τα ψηλά τακούνια (γόβες) που μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. - Τοποθέτηση ειδικών προστατευτικών γύρω από το κότσι που μπορούν να βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση του πόνου μειώνοντας την τριβή από την άρθρωση με το παπούτσι.
- Νυχτερινοί νάρθηκες για κότσι μπορεί να βοηθήσουν να τεντώσετε τους σφιχτούς τένοντες και τους μυς γύρω από την άρθρωση κατά τη διάρκεια του ύπνου, αν και υπάρχουν τωχές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Δεν συνιστάται για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.
- Ορθοτικές συσκευές μπορεί να βοηθήσουν σε ορισμένες περιπτώσεις και αν και δεν θα θεραπεύσουν το κότσι του ποδιού, μπορεί να ανακουφίσουν την πίεση στην άρθρωση.
Επιλέξτε παπούτσια με κατάλληλο και χαλαρό δέσιμο, που έχουν φαρδύ μπροστινό τμήμα για τα δάχτυλα και ξεχάστε εκείνα που είναι μυτερά και στενά μπροστά (ακόμα και αν είναι της μόδας) ή τα ψηλά τακούνια (γόβες) που μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.
τωχές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Δεν συνιστάται για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.Μπορείτε να τα βρείτε σε φαρμακεία και καταστήματα ορθοπαιδικών ειδών.
- Τροποποιήσεις δραστηριότητας: αποφύγετε δραστηριότητες που προκαλούν πόνο στο κότσι του ποδιού, όπως η ορθοστασία για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
- Η εφαρμογή πάγου πολλές φορές την ημέρα βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και του πόνου.
Ασκήσεις για το κότσι του ποδιού
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι οι ασκήσεις μπορούν να αποτρέψουν περαιτέρω παραμόρφωση. Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από τα ακόλουθα:
Η διατήρηση της κίνησης της άρθρωσης είναι σημαντική, καθώς συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη του αρθριτικού πόνου που μπορεί να αναπτυχθεί με τον καιρό.
Οι ακόλουθες ασκήσεις είναι μια τυχαία επιλογή από ιστότοπους αυτοβοήθειας ασθενών που έχουν βρει ωφέλιμες. Ωστόσο, δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν ότι είναι αποτελεσματικές.
1) Πιάστε το μεγάλο δάχτυλο με το ένα χέρι και κάντε κινήσεις- εκτάσεις στην άρθρωση προς όλες τις κατευθύνσεις. Κρατήστε το δάκτυλο στο τελικό εύρος κίνησης για 10 έως 15 δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε πολλές φορές προς όλες τις κατευθύνσεις.
2) Πιάστε το δάκτυλο από την άκρη και δοκιμάστε να “τραβήξετε- τεντώσετε” το δάκτυλο. Κρατήστε για 10 έως 15 δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε αρκετές φορές (Εάν είστε ηλικιωμένοι ή έχετε αρθριτικά προβλήματα, ζητήστε συμβουλή πριν δοκιμάσετε αυτήν την άσκηση).
Χειρουργική θεραπεία για το κότσι στο πόδι
Αν αποτύχει η συντηρητική θεραπεία ή αν η παραμόρφωση είναι προχωρημένη και μεγάλου βαθμού και δημιουργεί σημαντικά ενοχλήματα, πόνο και επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, τότε η χειρουργική θεραπεία είναι μονόδρομος. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η χειρουργική θεραπεία γίνεται κυρίως για λειτουργικούς λόγους και όχι για αισθητικούς.
Αξίζει να αναφερθεί πως υπάρχουν διεθνώς εκατοντάδες τεχνικές για αποκατάσταση του βλαισού μεγάλου δακτύλου (κότσι ποδιού) ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης και τις συνοδές βλάβες, με καμία να μην έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια (Scarf, Cevron, Mcbride, Mitchell, Akin, Mini-TightRope, τροποποιήσεις και συνδυασμοί τους κ.α.).
Η επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου-τεχνικής γίνεται μετά από την κλινική εξέταση, την εκτίμηση της παραμόρφωσης και τη μέτρηση των αξόνων και των γωνιών των δακτύλων και των λοιπών οστών του ποδιού σε κατάλληλες ακτινογραφίες.
Αυτό μπορεί να γίνει σε κάποιες περιπτώσεις με τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας ή με νέες διαδερμικές τεχνικές για το κότσι (κυρίως για μικρές παραμορφώσεις).
Μετεγχειρητικά το πόδι συνήθως τοποθετείται σε ειδικό υπόδημα αποφόρτισης του εμπρός τμήματος του ποδιού για λίγες εβδομάδες και ο ασθενής μπορεί να περπατήσει με πλήρη φόρτιση άμεσα. Εξέρχεται την ίδια ημέρα με οδηγίες και απλή παυσίπονη αγωγή και μπορεί να επιστρέψει στις συνήθεις δραστηριότητες συνήθως άμεσα.
Αν πραγματοποιηθούν και τα δύο κότσια ταυτόχρονα πιθανά η αποκατάσταση να είναι λίγο πιο απαιτητική.
Ποιες είναι οι επιπλοκές του χειρουργείου για κότσι ποδιού;
Η συνηθέστερη επιπλοκή είναι η υποτροπή της παραμόρφωσης γι’αυτό και η επιλογή της καταλληλότερης τεχνικής ανάλογα με την σοβαρότητα της παραμόρφωσης είναι πολύ σημαντική. Άλλες σπάνιες επιπλοκές είναι η αιμορραγία, η φλεγμονή, ψευδάρθρωση, κάκωση μικρών νεύρων.
Κόστος – Τιμή Χειρουργείου για Κότσι Ποδιού (Βλαισό Μέγα Δάκτυλο)
Οι ιδιωτικές ασφάλειες καλύπτουν συνήθως πλήρως όλο το κόστος του χειρουργείου (ανάλογα με το συμβόλαιο). Υπάρχουν “οικονομικά πακέτα” για όλα τα υπόλοιπα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία, με μικρή συμμετοχή του ασθενούς, που καθιστούν την επέμβαση οικονομικά εφικτή για όλους σχεδόν τους ασθενείς. Καλέστε μας για περισσότερες πληροφορίες.
Πότε πρέπει να επισκεφτώ το γιατρό μου;
Καλέστε το γιατρό σας εάν:
- Ο πόνος σας χειροτερεύει
- Το κότσι – παραμόρφωση χειροτερεύει
- Ο πόνος και η δυσφορία σας εμποδίζουν να κάνετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες
- Έχετε σακχαρώδη διαβήτη (πολλές καταστάσεις των ποδιών χειροτερεύουν σε ασθενείς με διαβήτη)
Βασικά σημεία για το Κότσι Ποδιού (Βλαισό Μέγα Δάκτυλο)
- Το κότσι στο πόδι αποτελεί τη συχνότερη παραμόρφωση του ποδιού ιδιαίτερα σε γυναίκες.
- Η συντηρητική αντιμετώπιση και ασκήσεις σε αρχικά στάδια μπορεί να σταθεροποιήσουν την πάθηση.
- Η επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής τεχνικής είναι εξαιρετικά σημαντική για ένα καλό αποτέλεσμα χωρίς υποτροπές και εξασφαλίζει:
- Ελάχιστο πόνο
- Ελάχιστη επεμβατικότητα
- Άμεση βάδιση και
- Γρήγορη αποκατάσταση και επιστροφή στην καθημερινότητα
- Χωρίς νοσηλεία
