Αρθρίτιδα (Οστεοαρθρίτιδα) Γόνατος Θεραπεία

Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαράντος, Διευθυντής Ζ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου “Υγεία” Εξειδικευμένος Χειρουργός Ορθοπαιδικός Ισχίου & Γόνατος – τ. Διευθυντής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Coventry & Warwick

Πλήρες Βιογραφικό Ιατρού

Τι είναι η Αρθρίτιδα Γόνατος

Η Αρθρίτιδα του γόνατος είναι η φθορά-καταστροφή του χόνδρου της άρθρωσης του γόνατος. Οι δυο βασικές μορφές αρθρίτιδας που προσβάλλουν το γόνατο είναι η Οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) κι η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ).

Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) αποτελεί μια πάθηση άγνωστου αιτιολογίας κατά την οποία η μεμβράνη που καλύπτει τις αρθρώσεις (αρθρικός υμένας), φλεγμαίνει.

Μετά τη φλεγμονή ακολουθεί η βλάβη στις επιφάνειες των αρθρώσεων, η οποία καταλήγει στην καταστροφή του χόνδρου, με αποτέλεσμα η άρθρωση να γίνει επώδυνη και αρθριτική.

Πολλές είναι οι αρθρώσεις που μπορεί να προσβληθούν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, ιδίως αυτές των χεριών και των ποδιών, αλλά και οι μεγαλύτερες αρθρώσεις, όπως το ισχίο και το γόνατο συχνά προσβάλλονται.

Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι μακράν η πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας. Υπολογίζεται ότι το 25% των γυναικών και το 16% των ανδρών άνω των 60 ετών, παρουσιάζουν συμπτώματα οστεοαρθρίτιδας. Πάνω από το 95% των αρθροπλαστικών ισχίου που πραγματοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο οφείλονται στην οστεοαρθρίτιδα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική πάθηση κατά την οποία υπάρχει προοδευτική απώλεια αρθρικού χόνδρου, η οποία συνοδεύεται από σχηματισμό νέου οστού και ίνωση του αρθρικού θύλακα (σκλήρυνση). H οστεοαρθρίτιδα μπορεί να προσβάλει μια ή και πολλές αρθρώσεις μαζί.

Θέλετε ραντεβού με τον γιατρό ή δεύτερη γνώμη;

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΕΔΩ

Υπάρχουν 2 βασικοί τύποι οστεοαρθρίτιδας, η πρωτοπαθής και η δευτεροπαθής:

ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ

Δεν υπάρχει σαφής αιτία
Εμπλέκονται πολλές αρθρώσεις συμπεριλαμβανόμενων των δακτύλων των χεριών και των ποδιών, του γόνατος, των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων
Συνήθως εκδηλώνεται πρώτα στα χέρια
Κυρίως προσβάλει γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση
Η Κληρονομικότητα παίζει βασικό ρόλο.

ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ

Υπολογίζεται ότι αποτελεί το 80% όλων των οστεοαρθρίτιδων
Ο φυσιολογικός χόνδρος καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα μη φυσιολογικό φορτίο
Ο μη φυσιολογικός χόνδρος καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα φυσιολογικό φορτίο
O χόνδρος καταστρέφεται εξαιτίας της δυσλειτουργίας του υποχόνδριου οστού

Ποια τα αίτια;

Δεν υπάρχει προφανής αιτία για την πρωτογενή οστεοαρθρίτιδα. Οι αιτίες πρόκλησης της δευτερογενούς οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνουν:

Προηγούμενο τραυματισμός (κάταγμα, ρήξη συνδέσμου, τραυματισμοί χόνδρου)
Αναπτυξιακές διαταραχές που προκαλούν ανατομικές ανωμαλίες (π.χ. επιγονατιδομηριαία δυσπλασία)
Παθήσεις γόνατος ή του ισχίου της παιδικής ηλικίας που προκαλούν κακή ευθυγράμμιση του γόνατος
Ποικίλες παθήσεις , όπως αγγειακή νέκρωση

Ποια τα συμπτώματα;

Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος αρχικά συνήθως εκδηλώνεται σε ένα από τα διαμερίσματα του γόνατος (το έσω, το έξω και την επιγονατιδομηριαία άρθρωση) ωστόσο με την πάροδο του χρόνου εξαπλώνεται, αν όχι σε ολόκληρο, στο μεγαλύτερο μέρος του γόνατος.

Το βασικό σύμπτωμα της οστεοαρθρίτιδας γόνατος, είναι ο πόνος ο οποίος εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο στο επίπεδο της άρθρωσης μεταξύ του κατώτερου τμήματος του μηριαίου οστού και του ανώτερου τμήματος της κνήμης. Μπορεί όμως να παρουσιάζεται και γενικευμένος πόνος που αντανακλά πάνω από το γόνατο ως το ισχίο ή κάτω ως την ποδοκνημική, ή ακόμα και να εντοπίζεται αμιγώς, στο εμπρόσθιο τμήμα του γόνατος πάνω από την επιγονατίδα.

Ο πόνος που προέρχεται από την οστεοαρθρίτιδα εντείνεται συνήθως κατά την εκτέλεση παρατεταμένων δραστηριοτήτων (π.χ περπάτημα οποιασδήποτε απόστασης) καθώς και προς το τέλος της ημέρας (όπου πολλές φορές είναι πιο έντονος και μπορεί να ξυπνάει τον ασθενή στον ύπνο του). Είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί οίδημα στο γόνατο, σαν αποτέλεσμα της συσσώρευσης υγρού στην άρθρωση.

Περιστασιακά οι ασθενείς αναφέρουν πως αισθάνονται ότι το γόνατό τους δεν τους ‘κρατάει’ και θα ‘υποχωρήσει’. Η ‘αστάθεια‘ αυτή μπορεί να εμφανιστεί σαν αποτέλεσμα πόνου ή βλάβης συνδέσμου, δευτερoγενώς της ΟΑ. Συνήθως το γόνατο γίνεται δύσκαμπτο, με μειωμένη κινητικότητα και ορισμένες φορές μπορεί να καταστεί αδύνατο να τεντώσει. Η κατάσταση αυτή σταθερής παραμόρφωσης κάμψης καθιστά δραστηριότητες όπως το περπάτημα και την ορθοστασία για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, πολύ δύσκολες.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας πραγματοποιείται με ακτινογραφίες. Απαιτούνται το λιγότερο δυο και σε πολλές περιπτώσεις 3 απεικονίσεις για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Υπάρχουν διαφορετικοί βαθμοί αλλοίωσης- φθοράς της άρθρωσης , ορατοί στον ακτινολογικό έλεγχο, ανάλογοι του σταδίου της πάθησης και της χρονικής διάρκειας των συμπτωμάτων.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία; Έχει άμεση αντιμετώπιση;

Πολλοί ασθενείς με αρθριτικό γόνατο δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε αρθροπλαστική. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να αντιμετωπιστεί ο πόνος που προέρχεται από την αρθρίτιδα, όπως:

Χρήση παυσίπονων
Χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων
Μείωση σωματικού βάρους
Τροποποίηση δραστηριότητας
Χρήση μπαστουνιού (στην απέναντι από την πάσχουσα πλευρά)
Φυσικοθεραπεία για την ενδυνάμωση των μυών και τη διατήρηση της κινητικότητας του γόνατος
Ενέσιμο υλικό στην άρθρωση (συνήθως υαλουρονικό οξύ ή τοπικό αναισθητικό και στεροειδή)
Αρθροσκόπηση για αντιμετώπιση ρήξεων μηνίσκου και σταθεροποίηση περιοχών με βλάβη στο χόνδρο.

Παρόλα αυτά στην πλειονότητα των περιπτώσεων, με την πάροδο του χρόνου οι παραπάνω τρόποι αντιμετώπισης καθίστανται ανεπαρκείς. Η ένταση του πόνου και ο αντίκτυπος στην καθημερινότητα γίνονται αφόρητα.

Σε αυτό το σημείο η Αρθροπλαστική Γόνατος μπορεί να αποτελέσει μια λογική θεραπευτική αντιμετώπιση.

Θέλετε ραντεβού με τον γιατρό ή δεύτερη γνώμη;

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΕΔΩ

Συχνές Ερωτήσεις

Παραδοσιακά η αρθροπλαστική γόνατος περιλαμβάνει την τοποθέτηση μεταλλικών μερών που τοποθετούνται στο κάτω μέρος του μηριαίου οστού (μηριαία πρόθεση) και στο άνω μέρος του κνημιαίου οστού (κνημιαία πρόθεση). Ένα ειδικό πολύ σκληρό ‘πλαστικό’ τμήμα τοποθετείται ανάμεσα στα δυο εμφυτεύματα. Αυτό το πλαστικό υλικό στήριξης φθείρεται με την πάροδο του χρόνου, με ρυθμό ανάλογο με το επίπεδο δραστηριότητας του ατόμου.

Σαν αποτέλεσμα, οι νεότεροι ασθενείς που είναι περισσότερο δραστήριοι και έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να χρειαστεί να υποβληθούν εκ νέου σε αρθροπλαστική γόνατος. Η αναθεώρηση της αρθροπλαστικής είναι πολύ πιο πολύπλοκη επέμβαση και υπόκεινται σε υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών. Βάση των ανωτέρω, ιστορικά, η αρθροπλαστική γόνατος σπανίως εφαρμοζόταν σε ασθενείς κάτω των 60 ετών.

Η τεχνολογία πλέον έχει κατασκευάσει ειδικές ‘πλαστικές’ επιφάνειες στήριξης (bearing surfaces) οι οποίες αντέχουν πολύ μεγαλύτερα επίπεδα δραστηριότητας και αναμένεται να αντέξουν πολύ περισσότερο.

Στις μέρες μας είναι πολύ πιο σύνηθες νεαρότεροι ασθενείς να υποβάλλονται σε αρθροπλαστική γόνατος, καθώς επιλέγουν να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής από το να υπομένουν τον ισχυρό πόνο του αρθριτικού γόνατος.

Η αρθροπλαστική γόνατος, αποτελεί απόφαση που σχετίζεται με τον τρόπο ζωής. Τα κριτήρια που καθορίζουν αν κάποιος ασθενής είναι υποψήφιος για αρθροπλαστική γόνατος, είναι η ύπαρξη ενός αρθριτικού γόνατος, όπως αυτό αποδεικνύεται ακτινογραφικά, το οποίο επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητα του ατόμου και προκαλεί αφόρητο πόνο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα επίπεδα πόνου διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή.

Συχνά συμπτώματα που αναφέρονται είναι τα ακόλουθα:

Μείωση της απόστασης βάδισης
Αδυναμία εκτέλεσης βασικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων και τον εργασιών νοικοκυριού
Δυσκολία σε δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου
Παρεμβολή στον ύπνο
Δυσκολία κατά την προσπάθεια του ατόμου να σηκωθεί από καθιστή θέση

Η αρθροπλαστική γόνατος αποτελεί μια αποτελεσματική επέμβαση αποκατάστασης και πρέπει να εφαρμόζεται μόνο όταν οι ασθενείς δεν είναι σε θέση να αντέξουν άλλο τον πόνο και την αστάθεια, και εφόσον τα πλεονεκτήματα καθώς και οι πιθανοί κίνδυνοι της μεθόδου έχουν εξηγηθεί πλήρως από το χειρουργό και έχουν κατανοηθεί από τον ασθενή.

konstantinos-sarantos-superpath-02-225x300-169x300-1

iatros-konstantinos-sarantos-superpath-01-169x300-1

Περισσότερες Συχνές Ερωτήσεις

Βιβλιογραφία – References

Hunter DJ, Bierma-Zeinstra S. Osteoarthritis. Lancet. March 2019. 393(10182): 1745–1759.
Fernandes L, Hagen KB, Bijlsma JW, et al. EULAR recommendations for the non-pharmacological core management of hip and knee osteoarthritis. Ann Rheum Dis. July 2013. 72(7): 1125–1135.
Zhang W, Moskowitz RW, Nuki G, et al. OARSI recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis, Part I: critical appraisal of existing treatment guidelines and systematic review of current research evidence. Osteoarthritis Cartilage. September 2007. 15(9): 981–1000.
McAlindon TE, Bannuru RR, Sullivan MC, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. March 2014. 22(3): 363–388.
Bannuru RR, Osani MC, Vaysbrot EE, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee, hip, and polyarticular osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. November 2019. 27(11): 1578–1589.
Zhang W, Nuki G, Moskowitz RW, et al. OARSI recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis, Part II: OARSI evidence-based, expert consensus guidelines. Osteoarthritis Cartilage. February 2008. 16(2): 137–162.
Hochberg MC, Altman RD, April KT, et al. American College of Rheumatology 2012 recommendations for the use of nonpharmacologic and pharmacologic therapies in osteoarthritis of the hand, hip, and knee. Arthritis Care Res (Hoboken). April 2012. 64(4): 465–474.
Nelson AE, Allen KD, Golightly YM, Goode AP, Jordan JM. A systematic review of recommendations and guidelines for the management of osteoarthritis: The Chronic Osteoarthritis Management Initiative of the U.S. Bone and Joint Initiative. Semin Arthritis Rheum. August 2014. 43(6): 701–712.
Conaghan PG, Dickson J, Grant RL. Care and management of osteoarthritis in adults: summary of NICE guidance. BMJ. February 2008. 336(7642): 502–503.
Zhang W, Doherty M, Leeb BF, et al. EULAR evidence-based recommendations for the diagnosis of knee osteoarthritis. Ann Rheum Dis. March 2010. 69(3): 483–489.
Altman RD, Manjoo A, Fierlinger A, Niazi F, Nicholls M. The mechanism of action for hyaluronic acid treatment in the osteoarthritic knee: a systematic review. BMC Musculoskelet Disord. May 2015. 16: 321.
Bannuru RR, Schmid CH, Kent DM, Vaysbrot EE, Wong JB, McAlindon TE. Comparative effectiveness of pharmacologic interventions for knee osteoarthritis: a systematic review and network meta-analysis. Ann Intern Med. January 2015. 162(1): 46–54.
Hochberg MC, Altman RD, April KT, et al. American College of Rheumatology 2012 recommendations for the use of nonpharmacologic and pharmacologic therapies in osteoarthritis of the hand, hip, and knee. Arthritis Care Res (Hoboken). April 2012. 64(4): 465–474.
Zhang W, Nuki G, Moskowitz RW, et al. OARSI recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis, Part II: OARSI evidence-based, expert consensus guidelines. Osteoarthritis Cartilage. February 2008. 16(2): 137–162.
McAlindon TE, Bannuru RR, Sullivan MC, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. March 2014. 22(3): 363–388.
Bannuru RR, Osani MC, Vaysbrot EE, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee, hip, and polyarticular osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. November 2019. 27(11): 1578–1589.
Zhang W, Nuki G, Moskowitz RW, et al. OARSI recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis, Part II: OARSI evidence-based, expert consensus guidelines. Osteoarthritis Cartilage. February 2008. 16(2): 137–162.
Hochberg MC, Altman RD, April KT, et al. American College of Rheumatology 2012 recommendations for the use of nonpharmacologic and pharmacologic therapies in osteoarthritis of the hand, hip, and knee. Arthritis Care Res (Hoboken). April 2012. 64(4): 465–474.
Nelson AE, Allen KD, Golightly YM, Goode AP, Jordan JM. A systematic review of recommendations and guidelines for the management of osteoarthritis: The Chronic Osteoarthritis Management Initiative of the U.S. Bone and Joint Initiative. Semin Arthritis Rheum. August 2014. 43(6): 701–712.
Conaghan PG, Dickson J, Grant RL. Care and management of osteoarthritis in adults: summary of NICE guidance. BMJ. February 2008. 336(7642): 502–503.
Zhang W, Doherty M, Leeb BF, et al. EULAR evidence-based recommendations for the diagnosis of knee osteoarthritis. Ann Rheum Dis. March 2010. 69(3): 483–489.
Altman RD, Manjoo A, Fierlinger A, Niazi F, Nicholls M. The mechanism of action for hyaluronic acid treatment in the osteoarthritic knee: a systematic review. BMC Musculoskelet Disord. May 2015. 16: 321.
Bannuru RR, Schmid CH, Kent DM, Vaysbrot EE, Wong JB, McAlindon TE. Comparative effectiveness of pharmacologic interventions for knee osteoarthritis: a systematic review and network meta-analysis. Ann Intern Med. January 2015. 162(1): 46–54.
Hochberg MC, Altman RD, April KT, et al. American College of Rheumatology 2012 recommendations for the use of nonpharmacologic and pharmacologic therapies in osteoarthritis of the hand, hip, and knee. Arthritis Care Res (Hoboken). April 2012. 64(4): 465–474.
Zhang W, Nuki G, Moskowitz RW, et al. OARSI recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis, Part II: OARSI evidence-based, expert consensus guidelines. Osteoarthritis Cartilage. February 2008. 16(2): 137–162.