Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαράντος, Διευθυντής Ζ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου “Υγεία” Εξειδικευμένος Χειρουργός Ορθοπαιδικός Ισχίου & Γόνατος – τ. Διευθυντής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Coventry & Warwick
Πλήρες Βιογραφικό ΙατρούΤι Είναι η Ολική Αρθροπλαστική Γόνατος;
Η ολική αρθροπλαστική γόνατος έγινε δημοφιλής την περίοδο 1970 και 1980 σαν μέθοδος θεραπείας του τελικού σταδίου εκφυλισμού της άρθρωσης του γόνατος. Έκτοτε έχει γίνει μεγάλη πρόοδος. Συνολικά σχεδόν 60.000 ολικές αρθροπλαστικές γόνατος πραγματοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο, ετησίως.
Κατά την ολική αρθροπλαστική γόνατος αντικαθίσταται το κατώτερο μέρος του μηριαίου οστού και το ανώτερο μέρος της κνήμης με προθέσεις (εμφυτεύματα). Πολύ συχνά κρίνεται απαραίτητο να αντικατασταθεί και η οπίσθια επιφάνεια της επιγονατίδας.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές προθέσεις γόνατος, διαθέσιμες. Η πλειονότητά τους αποτελείται από μεταλλικά μέρη που σταθεροποιούνται στο κάτω τμήμα του μηριαίου οστού και στο άνω τμήμα του κνημιαίου οστού, αντικαθιστώντας τις εκφυλισμένες επιφάνειες του αρθρικού χόνδρου, αναδημιουργώντας έτσι τις αρθρικές επιφάνειες του γόνατος.
Ανάμεσα στις δύο προθέσεις τοποθετείται ένα ειδικό πλαστικό (πολυαιθυλένιο), το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις είναι κινητό. Οι περισσότερες προθέσεις γόνατος έχουν σχεδιαστεί για να τοποθετούνται με ‘ορθοπεδικό τσιμέντο’, το οποίο δρα σαν σύνδεσμος μεταξύ της τεχνητής πρόθεσης και του οστού του ασθενούς. Υπάρχουν και προθέσεις που τοποθετούνται απευθείας πάνω στο οστό του ασθενούς χωρίς να παρεμβάλλεται τσιμέντο. Τέτοιες προθέσεις προάγουν την ανάπτυξη του οστού έτσι ώστε αυτό να εισχωρήσει στην πρόθεση, παρέχοντας έτσι μακροχρόνια σταθερότητα.
Η φθορά των υλικών της ολικής αρθροπλαστικής εντοπίζεται κυρίως στο πλαστικό (πολυαιθυλένιο) και είναι ανάλογη με τα επίπεδα δραστηριότητας του ασθενούς. Ωστόσο η τεχνολογική ανάπτυξη έχει πλέον παράγει επιφάνειες στήριξης (bearing surfaces) οι οποίες ανταποκρίνονται σε πολύ μεγαλύτερα επίπεδα δραστηριότητας και αναμένεται να αντέξουν πολύ περισσότερο.
Με γνώμονα τα ανωτέρω, ασθενείς που είναι νέοι και δραστήριοι μπορούν να ωφεληθούν από νέες τεχνολογίες καθώς το ρίσκο της αστοχίας του εμφυτεύματος μειώνεται σημαντικά.
Οφέλη – Πλεονεκτήματα Αρθροπλαστικής Γόνατος
Η πλειοψηφία των ασθενών μετά από την αρθροπλαστική γόνατος έχει:
- Εξάλειψη ή σημαντική μείωση του πόνου στο γόνατο
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής
- Επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες και σε αθλήματα χαμηλών απαιτήσεων
- Ύπνος χωρίς πόνο
- Βελτίωση στη δύναμη του ποδιού σαν αποτέλεσμα της επιστροφής σε ποιο φυσιολογικά επίπεδα δραστηριότητας
- Πολλά έτη αξιόπιστης λειτουργικότητας
Η επέμβαση – Διαδικασία
Οι ασθενείς χρειάζεται συνήθως να υποβληθούν σε προεγχειρητικό έλεγχο μερικές εβδομάδες πριν την επέμβαση, με σκοπό να λάβουν χώρα οι απαιτούμενες εξετάσεις και να συζητηθούν οι λεπτομέρειες της διαδικασίας.
Η αρθροπλαστική γόνατος περιλαμβάνει συνήθως παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο για 1 με 3 ημέρες. Η εισαγωγή συνήθως πραγματοποιείται την ημέρα της επέμβασης. Ο θεράπων ιατρός και ο αναισθησιολόγος θα εξετάσουν τον ασθενή πριν το χειρουργείο και το πάσχον γόνατο θα σημειωθεί.
Οι περισσότερες αρθροπλαστικές γίνονται με ραχιαία αναισθησία (όπου ο ασθενής είναι ξύπνιος αλλά συνήθως υπό την επήρεια ηρεμιστικού- σε μερική καταστολή), ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις που χρησιμοποιείται γενική αναισθησία (ολική νάρκωση).
Το πάσχον κάτω τμήμα του μηρού διαμορφώνεται έτσι ώστε η μεταλλική μηριαία πρόθεση να προσαρμοστεί σωστά. Το άνω τμήμα της κνήμης αφαιρείται και αντικαθίσταται από μία μεταλλική κνημιαία πρόθεση. Ανάμεσα στα δυο προθέματα εισάγεται ένα ειδικό πλαστικό (πολυαιθυλένιο). Αν κριθεί απαραίτητο γίνεται αντικατάσταση και του οπίσθιου τμήματος της επιγονατίδας.
Εξαιρετικά σπάνια στο τέλος της επέμβασης ίσως χρειαστεί να τοποθετηθεί παροχέτευση στην άρθρωση του γόνατος, για την απομάκρυνση του πλεονάζοντος αίματος. Στην πληγή τοποθετείται επίθεμα και το ακολουθεί επίδεση του γόνατος. Ειδικές αντλίες ποδιού, κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αντιπηκτικές ενέσεις, χρησιμοποιούνται για να μειωθεί ο κίνδυνος σχηματισμού θρόμβου στα πόδια.
Μετεγχειρητική Ανάρρωση
Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι σύνηθες σύμπτωμα μετά από μία αρθροπλαστική γόνατος. Μπορεί να μετριαστεί με πολλούς τρόπους, από αντλίες πόνου (Patient Controlled Analgesia), χορήγηση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και συνήθως μειώνεται σημαντικά μετά το πέρας της 2ης -3ης ημέρας. Ο πόνος της αρθρίτιδας κατά κανόνα εξαφανίζεται μέσα σε μια με δυο ημέρες μετά την αρθροπλαστική.
Με τις νέες τεχνικές και τα Fast track και Enchanced Recovery Protocols που χρησιμοποιούμε ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος και εύκολα αντιμετωπίσιμος με αναλγητικά από το στόμα.
Πολύ σπάνια η ουροδόχος κύστη δυσλειτουργεί μετά την επισκληρίδιο αναισθησία και σε αυτή την περίπτωση ίσως χρειαστεί να εισαχθεί καθετήρας κύστεως για μια με δύο ημέρες. Μετά την αφαίρεση του καθετήρα οι ασθενείς κατά κανόνα επανέρχονται στη φυσιολογική λειτουργία της κύστεως.
Στην πρώιμη μετεγχειρητική περίοδο ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε εξετάσεις αίματος καθώς σε ακτινολογικό έλεγχο προκειμένου να διασφαλιστεί αφενός ότι τα επίπεδα αίματος δεν παρουσιάζουν σημαντική μεταβολή και αφετέρου ότι η πρόθεση γόνατος βρίσκεται σε ικανοποιητική θέση.
Αποκατάσταση
Οι φυσικοθεραπευτές καλούνται να βοηθήσουν τον ασθενή να κινητοποιηθεί μετά την επέμβαση και να επιβλέπουν το πρόγραμμα άσκησης που θα του δοθεί. Είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν το πρόγραμμα άσκησης και να λαμβάνουν τις απαιτούμενες προφυλάξεις για τη νέα τους άρθρωση.
Η επιστροφή στην εργασία συνήθως πραγματοποιείται μετά το πέρας 4 με 12 εβδομάδων, ωστόσο σε περιπτώσεις βαριάς χειρωνακτικής εργασίας, ενδεχομένως να χρειαστεί μεγαλύτερο διάστημα.
Εντός τριών μηνών οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες χαμηλών φορτίσεων όπως golf, bowling, ποδηλασία και κολύμπι.
Επιπλοκές
Η πλειοψηφία των ασθενών που υποβάλλονται σε αρθροπλαστική γόνατος δεν εμφανίζουν επιπλοκές. Συγκεκριμένα το 95-98% αυτών είναι ιδιαιτέρως χαρούμενοι με την αρθροπλαστική κι χαρακτηριστικά αναφέρουν πως τους δόθηκε πίσω η ζωή τους. Παρόλα αυτά καμία επέμβαση δεν δύναται να εγγυηθεί 100% επιτυχία.
Επιπλοκές μπορεί να παρουσιαστούν σαν αποτέλεσμα της αναισθησίας, ή σαν επακόλουθο της υποβολής του ασθενούς σε ένα μεγάλο χειρουργείο.
Μονοδιαμερισματική Αρθροπλαστική Γόνατος
Λόγω της ανατομίας του γόνατος, η μεγαλύτερη φόρτιση ασκείται το έσω διαμέρισμα του γόνατος. Σαν επακόλουθο ο αρθρικός χόνδρος της αντίστοιχης πλευράς καθώς κι ο έσω μηνίσκος τείνουν να φθείρονται ταχύτερα σε σχέση με αυτούς του έξω διαμερίσματος.
Κατά συνέπεια το γόνατο εμφανίζει κλίση με αποτέλεσμα το φορτίο που ασκείται στο έσω διαμέρισμα να αυξάνεται σημαντικά. Με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανό ότι η πλειονότητα των ασθενών θα εμφανίσουν αρθρίτιδα και στα υπόλοιπα διαμερίσματα , στο έξω και στην επιγονατιδομηριαία άρθρωση. Παρόλα αυτά σε άτομα που πάσχουν από αρθρίτιδα μόνο του έσω διαμερίσματος του γόνατος , τα συμπτώματα των οποίων δεν ελέγχονται με μη επεμβατικές θεραπείες, μπορεί να πραγματοποιηθεί αντικατάσταση του προσβεβλημένου μόνο τμήματος της άρθρωσης, η λεγόμενη μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική γόνατος.
Σε ορισμένα περιστατικά η αρθρίτιδα περιορίζεται είτε μόνο στην επιγονατιδομηριαία άρθρωση είτε στο έξω διαμέρισμα του γόνατος. Η μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική γόνατος μπορεί να έχει εφαρμογή και σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά πραγματοποιείται πολύ πιο σπάνια σε σχέση με την αντικατάσταση του έσω διαμερίσματος. Τα δε αποτελέσματα εδώ είναι λιγότερο προβλέψιμα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο πραγματοποιούνται περίπου 2000 μονοδιαμερισματικές αρθροπλαστικές ετησίως.
Αντενδείξεις μονοδιαμερισματικής αρθροπλαστικής
- Παχύσαρκοι ασθενείς
- Ασθενείς με μη λειτουργικούς χιαστούς συνδέσμους
- Ασθενείς που εμφανίζουν αρθρίτιδα σε περισσότερα του ενός διαμερίσματα
- Ασθενείς με έντονη δυσκαμψία ή κύρτωση του γόνατος
Πλεονεκτήματα μονοδιαμερισματικής αρθροπλαστικής
- Χαμηλότερος κίνδυνος επιπλοκών
- Οι κινήσεις του γόνατος είναι πιο “φυσιολογικές”
- Μικρότερη τομή και μικρότερος χρόνος αποκατάστασης
- Είναι πολύ πιθανό να εξασφαλίζεται μεγαλύτερο εύρος κίνησης
Σημείωση: Η μακροπρόθεσμη αντοχή μιας μονοδιαμερισματικής αρθροπλαστικής γόνατος είναι ανάλογη αυτής της ολικής αρθροπλαστικής γόνατος όταν πραγματοποιείται από έμπειρο χειρουργό.
Συχνές Ερωτήσεις
Το κόστος μίας Ολικής Αρθροπλαστικής Ισχίου ή Γόνατος εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες:
- Το πρόβλημα του ασθενούς και το είδος της επέμβασης που χρειάζεται (Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου, Ολική ή Μερική – Μονοδιαμερισματική Αρθροπλαστική Γόνατος)
- Η χειρουργική Τεχνική (SuperPath Ελάχιστης Επεμβατικότητας Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου, Ρομποτική Αρθροπλαστική Ισχίου ή Γόνατος, άλλη Ελάχιστης Επεμβατικότητας Μέθοδος)
- Το νοσηλευτικό ίδρυμα που θα επιλεγεί καθώς και ο τύπος του δωματίου – θέση νοσηλείας (μονόκλινο, δίκλινο ή τρίκλινο).
- Η διάρκεια της νοσηλείας (μία μέρα, δύο ή τρείς)
- Το κόστος των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν.
- Πιθανός συνδυασμός με άλλη επέμβαση (αναθεώρηση- Revision ή αφαίρεση υλικών, κτλ)
- Η αναισθησία που θα επιλεγεί (Γενική ή Ραχιαία – Επισκληρίδειος)
- Πιθανά αλλά ιατρικά προβλήματα που θα πρέπει να διερευνηθούν προεγχειρητικά και- ή να αντιμετωπιστούν (καρδιολογικά, πνευμονολογικά, παθολογικά, νεφρολογικά, κ.α)
- Άλλα πιθανά έξοδα χειρουργείου.
- Το ταμείο και τη συμμετοχή του (Υπάρχουν “πακέτα” για ΕΟΠΠΥ, ΙΚΑ, ΟΓΑ, ιδιώτη, κτλ)
- Άλλη ιδιωτική ασφάλεια.
Όλα αυτά είναι δυνατόν να συζητηθούν και να αναλυθούν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης και αφού εξετασθεί ο ασθενής θα συζητηθούν όλες οι επιλογές μαζί του.
Εκεί είναι δυνατό να διαμορφωθεί και να επιλεγεί ένα “οικονομικό πακέτο” που θα περιλαμβάνει όλα τα έξοδα, κόστος χειρουργείου, τεχνικής, υλικών, προεγχειρητικού ελέγχου, ημέρες νοσηλείας και αμοιβή ιατρικού team.
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι το κόστος δεν είναι απαγορευτικό και για κάθε περίπτωση υπάρχουν περισσότερες της μίας επιλογές, που μπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές δυνατότητες της πλειοψηφίας των ασθενών.
Για περισσότερες πληροφορίες κλείστε ραντεβού ή επικοινωνήστε με τον γιατρό στο 6940278683.
Η Aρθροπλαστική Ημερήσιας Νοσηλείας, είναι η αρθροπλαστική που διενεργείται με τη χρήση Πρωτοκόλλων Γρήγορης Αποκατάστασης FastTrack ή Enhanced Recovery After Surgery (ERAS) και επιτρέπει το ασφαλές εξιτήριο των ασθενών σε λιγότερο από 24 ώρεςκαι σε πολλές περιπτώσεις την ίδια κιόλας ημέρα.
Πρέπει να αναφέρεται στον γιατρό το πλήρες ιατρικό σας ιστορικό ακόμα κι αν νομίζετε ότι κάτι από το ιστορικό σας δεν είναι σημαντικό ν΄αναφερθεί. Πείτε στον γιατρό σας κάθε φάρμακο ή φυτικά συμπληρώματα που λαμβάνετε.
Πρέπει να μιλήσετε στον γιατρό για τις ασχολίες και τον τρόπο ζωής σας, ιδιαίτερα αν αυτός απαιτεί τρέξιμο ή άρση βάρους. Ο χειρουργός θα συνεκτιμήσει το βάρος και τον τρόπο ζωής σας για ν΄αποφασίσει ποια μέθοδος ολικής αρθροπλαστικής σας ταιριάζει.
Πριν αποφασίσετε ποια μέθοδος είναι κατάλληλη για σας μιλήστε με το γιατρό σας για τις οδηγίες που θα σας πρέπει να ακολουθήσετε.
Πρέπει να ρωτήσετε το γιατρό σας για όλους τους κινδύνους της επέμβασης. Πρέπει να τον ρωτήσετε σχετικά με την αποκατάσταση που θ΄ακολουθήσετε. Ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε φυσικοθεραπεία οπότε μπορεί να χρειάζεται να κανονίσετε την μεταφορά σας εκεί.
Μετά από μια επέμβαση ολικής αρθροπλαστικής, καλέστε τον γιατρό σας αν ο,τιδήποτε από τα ακόλουθα συμβεί:
- Ερυθρότητα, οίδημα
- Υψηλή πυρετική κίνηση που διαρκεί πάνω από μια μέρα
- Έντονος πόνος στο ισχίο που δεν υποχωρεί με τη λήψη παυσίπονων
- Οποιαδήποτε οίδημα στο μηρό ή την γάμπα.
Είναι πολύ σημαντικό να προστατευθεί αυτό το νέο μέρος του σώματος από οποιαδήποτε φλεγμονή. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας ζητήσει να προσέξετε κάποιο άλλο σύμπτωμα.
Μετά την αποθεραπεία θα υπάρχουν μετεγχειρητικά ραντεβού. Αν στο μεταξύ αυτών των επισκέψεων παρατηρήσετε κάτι ασυνήθιστο, πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας.
Η ολική αρθροπλαστική δεν αναμένεται να συμπεριφερθεί σαν μια φυσική άρθρωση κι έχει τον κίνδυνο φθοράς ή χαλάρωσης, κυρίως αν ο τρόπος ζωής σας είναι πολύ έντονος. Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί νέα επέμβαση.
